Voedsel

Wat houdt het project in?

In 2014 werkte Natuur & Milieu mee aan het realiseren van de Kip en het Varken van Morgen: nieuwe standaarden waarmee de onderste milieu- en dierenwelzijnslat in het reguliere segment verhoogd wordt. Groot was de verwarring toen de Autoriteit Consumenten en Markt (ACM) van mening bleek dat de afspraken over de Kip van morgen de keuze van de consument beperken en daarom in strijd zouden zijn met het mededingingsrecht. Dit verlamde niet alleen het Kip van Morgeninitiatief, maar ook andere initiatieven voor duurzaamheidsafspraken.

Resultaat

Natuur & Milieu nam in juni het initiatief voor een oproep aan minister Kamp om hier iets aan te doen. De regering wil immers liever afspraken tussen bedrijven dan wetgeving. De oproep werd breed ondersteund (door 12 organisaties waaronder VNO-NCW, MVO Nederland, Dierenbescherming en LTO) en had succes. Minister Kamp heeft een consultatie gehouden over een aanpassing van de regels over Mededinging en duurzaamheid. Natuur & Milieu nam deel aan een commissie van de SER, die inmiddels heeft geadviseerd meer ruimte voor duurzaamheidsafspraken te geven.

Wat houdt het project in?

Samen met Greenpeace en de Vogelbescherming voert Natuur & Milieu juridische procedures om de toelating van deze middelen te verbieden. neonicotinoïden, ofwel neonics, de gifbron die momenteel de grootste bedreiging vormt voor bijen, andere insekten en insekteneters zoals vogels.

Neonics komen op verschillende manieren in het milieu, onder meer door afspoeling naar het oppervlaktewater. In open teelten is sinds 2013 het gebruik van neonics in de EU al opgeschort. Maar de kassenteelten hebben van de staatssecretaris nog twee jaar gekregen om schoon schip te maken en afvalwater uit kassen waar onder meer de neonics in zitten te zuiveren. Natuur & Milieu vindt dit niet ver genoeg gaan en stapt naar de rechter: Neonics moeten helemaal worden verboden.

Resultaat

Eind van het jaar gaf de Ctgb, de verantwoordelijke commissie die over de toelating van gewasbeschermingsmiddelen gaat, ons gelijk en verbood het middel potatoprid, een middel in de aardappelteelt met dezelfde werkzame stof als neonics. Het geluid van Natuur & Milieu klonk ook door in een brief van de rijksoverheid. Zo werd het standpunt van Natuur & Milieu om neonics te verbieden expliciet vermeld in een brief van de staatssecretaris van milieu over waterzuivering in de kassenteelt. Nieuw onderzoek in 2015 toonde aan dat neonics behalve voor bijen, ook voor andere bestuivers schadelijk zijn en de vogelstand aantasten.

Wat houdt het project in?

In het voorjaar van 2015 lanceerde Natuur & Milieu de tweede versie van de Bijensafari-app. Het doel van de app is om mensen bewust te maken van de hoge bijensterfte, hen een concreet handelingsperspectief te bieden, de biodiversiteit en de leefomgeving van de bijen te verbeteren èn om nieuwe data te genereren voor onderzoek naar bijensterfte.

Resultaat

De app is inmiddels 3860 keer gedownload. Daarnaast kunnen gebruikers aangeven dat ze bijvriendelijke bloemen en planten in hun tuin of balkon hebben geplant. Er zijn in totaal al meer dan 7910 planten ingecheckt.

Wat houdt het project in?

Willen we echt duurzaam eten dan moeten we anders eten dan vandaag de dag. In oktober heeft Natuur & Milieu het MeNU van Morgen gelanceerd. Dit onderzoek, in samenwerking met het Voedingscentrum en uitgevoerd door Blonk Milieuadvies, geeft inzicht in een duurzaam en gezond eetpatroon in de toekomst. Door de consumptie van vlees en zuivel te beperken, en vaker voor vollegrondsgroenten, peulvruchten, noten en vleesvervangers te kiezen, kunnen we de milieu-impact van ons eetpatroon flink verkleinen en tegelijkertijd gezond en lekker blijven eten.

Resultaat

Natuur & Milieu heeft de uitkomsten van het onderzoek vertaald in vijf basisprincipes om je eetpatroon vorm te geven: Geef groenten de hoofdrol; Eet met het seizoen mee; Kies vaker peulvruchten, noten en volkorengranen; Kleinere rol voor vlees en zuivel; Verminder voedselverspilling. De resultaten werden goed opgepikt. Zo besteedde RTL Nieuws er volop aandacht aan.

Wat houdt het project in?

Op 1 april zijn de Europese zuivelquota afgeschaft. Dit heeft in Nederland tot een enorme groei van de melkveehouderij geleid waardoor er eind 2015 veel te veel koeien waren. Deze koeien eten veel voer dat van buiten Nederland komt en ze produceren bovendien zoveel mest dat die moet worden geëxporteerd of verwerkt tot mestkorrels. Van veel melkveebedrijven kun je niet meer zeggen dat ze grondgebonden zijn. Natuur & Milieu heeft zich intensief bemoeid met het debat over de grondgebonden groei van de melkveehouderij.

Resultaat

De staatssecretaris van EZ stelde een regiegroep in die een stelsel van productiequota in de vorm van fosfaatrechten voor de melkveehouderij moest voorbereiden, ter vervanging van de zuivelquota. Natuur & Milieu maakt deel uit van die regiegroep en komt hierin op voor grondgebonden fosfaatrechten. Deze standpunten stemmen we af in een groene coalitie van de 12 Natuur en Milieufederaties, Vogelbescherming, Milieudefensie, WWF, de Landschappen en Natuurmonumenten.

Wat houdt het project in?

Dierlijke productie en daarmee ook veevoer heeft een grote impact op milieu, biodiversiteit en klimaat. Vooral sojaschroot dat uit Zuid Amerika komt. Van dierlijke producten die voor de Nederlandse consument in de schappen liggen, weten we dat tenminste de soja een duurzaam bestanddeel is geweest van het veevoer. De zuivelsector heeft zelfs al eerder in 2015, gesteund door WNF, Solidaridad en Natuur & Milieu voor haar leden/melkveehouders, gezorgd voor duurzamer soja door de aankoop van RTRS-certificaten. Ondanks deze verduurzaming zijn ook alternatieven voor de geïmporteerde soja gewenst, daaraan heeft Natuur & Milieu in 2015 meegewerkt.

Resultaat

Natuur & Milieu heeft samen met de brancheorganisatie Nevedi een verkenning gemaakt naar verdere verduurzaming van veevoer. Deze verkenning is vastgelegd in kansenkaarten voor insekten, algen en Europese soja. Er worden al proeven gedaan met deze nieuwe grondstoffen. Voor veevoer zijn ze uitermate geschikt. Ook van het gebruik van digestaat van tarwe of mais als veevoer is een kansenkaart gemaakt.

Wat houdt het project in?

Natuur & Milieu voert al meerdere jaren benchmarks uit, waarin wordt getoetst hoe duurzaam een bepaalde productgroep is. Zo kan de consument een afgewogen keuze maken in de supermarkt.

Resultaat

Natuur & Milieu vergeleek ook in 2015 producten op de markt in zogenoemde benchmarks. In 2015 verschenen de gourmetbenchmark en de worstbenchmark. Gourmetten is populair vooral rond de kerst. Natuur & Milieu riep de supermarkten op voortaan duurzaam vlees in te kopen voor gourmetten. Benchmarks trekken veel aandacht vooral van vakpers, maar ook van kranten en andere nieuwsmedia. Resultaten van benchmarks werken langer door. Zo komen er nog steeds berichten in de pers over de wildbenchmark die Natuur & Milieu voor Kerst 2014 heeft gepubliceerd.

Wat houdt het project in?

Autoverkeer, industrie en veehouderij leiden tot stikstofoverschot in natuurgebieden, wat leidt tot natuurschade en verlies van biodiversiteit. Begin 2015 lag het ontwerp voor de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) ter inzage: een poging van de overheid om de aanpak van stikstofproblematiek integraal aan te pakken. De PAS schrijft stikstofbeperkende maatregelen voor zoals luchtwassers op stallen, gebruik van de best beschikbare technieken in de industrie, schone energie en schonere auto’s. Daarnaast zijn in de PAS maatregelen voor natuurherstel opgenomen om in natuurgebieden stikstof te verwijderen, zoals plaggen, maaien, begrazen en de waterhuishouding verbeteren. Natuur & Milieu heeft gereageerd op het ontwerpprogramma om strengere maatregelen te krijgen voor de vermindering van stikstofdeposities.

Resultaat

Per 1 juli is de PAS in werking getreden. Met de programmatische aanpak bereikt de overheid dat vergunningen niet meer individueel worden getoetst op hun effecten voor de natuur. Gevolg is dat bijvoorbeeld veehouderijbedrijven weer kunnen uitbreiden. Van de afgesproken 10 miljoen mol emissiereductie mag de landbouw er zelfs weer 5,6 miljoen gebruiken om uit te breiden.

Wat houdt het project in?

In november 2014 startte Natuur & Milieu haar eerste doggybagcampagne om voedselverspilling tegen te gaan: jaarlijks verspilt de horeca 51.000 ton voedsel. Dit staat gelijk aan 77 miljoen warme maaltijden. We riepen het publiek op om vaker om een doggybag te vragen en deelden, in samenwerking met Depa en de Rabobank, 50.000 gratis doggybags uit aan restaurants. Daarnaast werden er ook nog eens 46.000 verkocht aan de horeca.

Resultaat

In 2015 liep de campagne door en maakten we de balans op: Bijna 1 op de 5 Nederlanders bleek vaker dan in andere jaren om een doggybag gevraagd. De helft van alle Nederlanders is zich het afgelopen jaar bewuster geworden van de hoeveelheid eten die hij weggooit. 36% vindt een doggybag steeds normaler worden in Nederland. En minstens 100.000 Nederlanders hebben sinds de start van de campagne met een doggybag te maken gekregen. Daarnaast deelden we in in 2015 nogmaals 50.000 doggybags uit aan restaurants.

Wat houdt het project in?

Op 4 oktober ging de Vegetarische Slager naar de beurs, om middels de uitgifte van obligatieleningen een 'Vegafabriek' te kunnen realiseren. Door op grotere schaal te kunnen produceren, kan op termijn de prijs van hun vleesvervangers omlaag. Natuur & Milieu ondersteunde dit met extra aandacht in de media en richting onze achterban, vanwege het belang dat wij hechten aan de transitie naar een meer plantaardig consumptiepatroon.

Resultaat

Wegens groot succes werd de inschrijving al na 3 weken gesloten. In ongekend hoog tempo is het bedrag van 2,5 miljoen euro binnengehaald, waarmee de Vegetarische Fabriek gerealiseerd gaat worden. .