Energie

Wat houdt het project in?

Ook in 2015 heeft Natuur & Milieu samen met haar partners (Consumentenbond, Greenpeace, Wise, HIVOS en het Wereld Natuur Fonds) alle elektriciteitsleveranciers van Nederland vergeleken op duurzaamheid.

Natuur & Milieu voert dit onderzoek jaarlijks uit om de consument inzicht te geven in de duurzaamheid van de elektriciteitsleveranciers. Op deze manier kan de consument zo een afgewogen keuze maken en kiezen voor ècht duurzame stroom. Daarnaast worden ook de onderzochte partijen gestimuleerd om duurzame investeringen te doen en duurzaam stroom in te kopen. De gedachte achter het onderzoek is dat hierdoor de transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening versneld wordt.

Resultaat

Het onderzoek is in oktober 2015 uitgekomen en breed opgepikt in de landelijke media. De Duurzame Energie Unie, Pure Energie, Qurrent en Vandebron kwamen als beste uit de test. Atoomstroom en RWE/Essent zijn net als vorig jaar hekkensluiters. Dit was de derde editie van het onderzoek in de huidige vorm en ondertussen is het onderzoek echt een autoriteit. Dit is te merken aan hoeveelheid en vorm van de aandacht die het onderzoek heeft gekregen en de reacties van de gerankte bedrijven.

Wat houdt het project in?

Het in 2013 gesloten Energieakkoord is ondertekend door Natuur & Milieu. Om te zorgen dat dit akkoord op de juiste manier wordt uitgevoerd heeft Natuur & Milieu in 2015 onder andere een rol vervuld in de borgingscommissie. Het Energieakkoord voor duurzame groei heeft als hoofdpunten:
• In 2020 wordt 14% van de energie in Nederland duurzaam opgewekt, in 2023 16%.
• In 2023 is er 4.450 MW wind op zee gerealiseerd en in 2020 staat er 6.000 MW wind op land.
• Vijf zwaar vervuilende kolencentrales uit de jaren tachtig worden gesloten, de laatste per 1 juli 2017. In ruil hiervoor wordt vanaf 2016 de kolenbelasting afgeschaft.
• Er wordt een grens van 25 Petajoules gesteld aan de bijstook van biomassa in de resterende, nieuwe kolencentrales. Deze biomassa moet van duurzame herkomst zijn, waarvoor een stimuleringsprogramma wordt opgezet.
• Via de postcoderegeling wordt het krijgen afnemers van lokale opwek van duurzame energie 7.5 cent per kWh korting op de energiebelasting.
• Woningbouwcorporaties krijgen vier jaar lang 100 miljoen euro om woningen te isoleren.
• Huizenbezitters kunnen goedkope leningen krijgen voor woningisolatie uit een speciaal fonds.
• Er komt een Energie Prestatie Keuring (EPK) analoog aan de APK voor auto’s. De handhaving van verplichte energiebesparingsmaatregelen bij bedrijven en instellingen wordt uitbesteed aan private dienstverleners.

Resultaat

Nu het akkoord gesloten is, is het zaak om te zorgen dat het ook goed uitgevoerd wordt. Natuur & Milieu heeft zich hier in 2015 hard voor gemaakt en dit heeft er toe geleid dat begin dit jaar zoals afgesproken de eerste kolencentrales gesloten zijn. Daarnaast is de postcoderegeling verbeterd naar 9.5 cent per kWh. Op het gebied van biomassa zijn er afspraken gemaakt waaraan de biomassa die bijgestookt gaat worden aan moet voldoen en is de stichting opgericht die duurzame biomassa gaat stimuleren.

Ook afgelopen jaar was het niet altijd even makkelijk om te zorgen dat gemaakte afspraken ook daadwerkelijk uitgevoerd worden. Teleurstellend was ook het wegstemmen van de wet STROOM, eind 2015. Deze wet zou regelen dat TenneT netbeheerder op zee zou worden. Doordat deze wet is weggestemd loopt de aanleg van de geplande windparken op zee waarschijnlijk een half jaar onnodige vertraging op. Daarnaast gaat het nog steeds niet goed op het gebied van energiebesparing in Nederland.

Wat houdt het project in?

Het doel van de Klimaatcoalitie is het smeden van een verbond tussen bedrijven, overheden en andere organisaties die zich committeren aan het reduceren van hun CO2 uitstoot. Natuur & Milieu helpt deze partijen hiermee en laat andere organisaties zien dat het ook daadwerkelijk kan. De Klimaatcoalitie is een gezamenlijk initiatief van Natuur & Milieu, MVO Nederland, Het Nederlandse Klimaatverbond en het ministerie van IenM.

Resultaat

In 2015 hebben 110 Nederlandse bedrijven, ngo’s en overheden hun handtekening gezet om in 2020 hun CO2-uitstoot te halveren. Gezamenlijk besparen ze hiermee minimaal 11% van alle CO2-uitstoot die in Nederland nodig is om klimaatverandering tegen te gaan.

Naast deze 110 organisaties, hebben nog eens bijna 300 bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties zich aangesloten en verklaard in 2050 klimaatneutraal te zijn. Als alle 400 organisaties die verbonden zijn aan de Nederlandse Klimaatcoalitie hun plannen concreet maken is het potentieel om CO2 te besparen erg groot. De klimaatcoalitie was in 2015 aanwezig op de klimaattop in Parijs. Bij de klimaatcoalitie zijn zowel grote bedrijven als FrieslandCampina, BAM, Landal Greenparks, Nuon en Philips aangesloten als MKB bedrijven en (decentrale) overheden

Wat houdt het project in?

Innovaties bepalen de wereld van morgen. Om deze reden heeft Natuur & Milieu in 2015 haar eigen innovatieplatform FrisseDingen.nl gelanceerd. Dit platform is speciaal voor innovaties die volgens Natuur & Milieu passen in een 100% duurzame wereld.

Met Frisse Dingen wil Natuur & Milieu aandacht geven aan duurzame innovaties. Vaak breken innovaties niet of heel langzaam door. Door de innovaties die het verdienen aandacht en een keurmerk te geven hoopt Natuur & Milieu dit proces te versnellen. Voor consumenten en bedrijven moet Frisse Dingen het ook makkelijker maken om innovaties te vinden die ècht duurzaam zijn.

Resultaat

Het platform is gelanceerd in december 2015 met 4 innovaties. In januari was dit aantal verdubbeld naar 8 innovaties. Het aanbod is redelijk divers, maar energie is wel een rode draad. Zo is er een innovatie gericht op energieopslag (Ecovat), zijn er twee innovaties gericht op energieopwekking (Hone en Triple Solar), zijn er drie innovaties gericht op energiebesparing (Upfall Shower, Eclipse en Insight & Awareness), is er één energiedataplatform (Endax) en is er één innovatie gericht op het aansluiten van vraag en aanbod van energie (Smart Grid in Balans).

Netbeheerder Stedin heeft geholpen om dit platform te realiseren. Daarnaast heeft Stedin samen met Natuur & Milieu een verkiezing georganiseerd om de innovatie die het beste bij Stedin past op te nemen in een pilot project. Ecovat heeft deze prijs gewonnen. In 2016 zal Natuur & Milieu samen met Stedin en Ecovat kijken hoe de innovatieve energieopslag van Ecovat zo goed mogelijk toegepast kan worden in een samenwerking met Stedin. Daarnaast was er ook een publieksprijs van € 5.000 investeringskrediet. Deze is gewonnen door Triple Solar. Dit bedrijf heeft een concept ontwikkeld waarmee een woning helemaal van het gas af kan voor verwarming.

Wat houdt het project in?

In Nederland staan een aantal nieuwe kolencentrales die compleet overbodig zijn en totaal niet passen in een duurzame toekomst. Natuur & Milieu probeert onder ander door juridische procedures te voorkomen dat deze centrales in gebruik worden genomen of mogen blijven draaien.

Kolencentrales hebben een zeer hoge uitstoot van CO2. Wel tweemaal zoveel als gascentrales. Voor het klimaat is het dus heel belangrijk dat deze centrales dicht gaan. De klimaatzaak van Urgenda onderstreept dit. Daarnaast stoten kolencentrales ook andere schadelijke stoffen uit zoals fijnstof, NOx en kwik. Deze stoffen bedreigen de gezondheid van mens en milieu. Met juridische procedures gericht op de uitstoot en de andere schadelijke gevolgen van de kolencentrales probeert Natuur & Milieu deze centrales te stoppen. Ook de politiek heeft zich in 2015 uitgesproken dat er een plan moet komen voor de uitfasering van kolencentrales om deze redenen.

Resultaat

In 2015 zijn op een aantal vlakken juridische procedures gevoerd. Tegen de RWE centrale in de Eemshaven zijn procedures gevoerd om te voorkomen dat de vaargeul naar de Eemshaven door de kwetsbare Waddenzee wordt uitgediept. Dit zal namelijk gedaan worden om de grote schepen met kolen de Eemshaven te laten bereiken. Tevens zijn er procedures gevoerd om de natuurbeschermingswetvergunning van RWE te vernietigen en ze te dwingen kolen met minder kwik te gebruiken. Op de Maasvlakte zijn twee nieuwe kolencentrales verrezen. Eén van Engie en één van E.on. De stikstofuitstoot van deze centrales bedreigen de nabijgelegen Natura 2000 gebieden. Door middel van juridische procedures hierop gericht heeft Natuur & Milieu gepoogd dit te voorkomen.

Wat houdt het project in?

40 Procent van het Nederlandse energieverbruik bestaat uit warmte. Dit is meer dan elektriciteit wat 25% is van het energieverbruik. Het verwarmen van de Nederlandse huishoudens gebeurt nog voornamelijk met aardgas. Hier zijn dus grote verduurzamingsstappen te zetten. Om de Nederlanders te informeren hoe zij hun huis duurzaam kunnen verwarmen heeft Natuur & Milieu in december 2015 de website warmenduurzaam.nl gelanceerd.

In het project Warm en Duurzaam informeert Natuur & Milieu samen met haar partners Itho Daalderop en Feenstra installatiebedrijven de Nederlanders over duurzaam verwarmen. Daarnaast kunnen de bezoekers van de site ook een enquête invullen over duurzame warmte. Met deze enquête probeert Natuur & Milieu te achterhalen wat de deelnemer al weet van duurzame warmte, waar ze al mee bezig zijn en waar ze behoefte aan hebben. Dit alles om te zorgen dat de woningen in Nederland zo snel mogelijk allemaal duurzaam verwarmd worden.

Resultaat

De website is 17 december online gegaan en had in januari 2016 al meer dan 8000 bezoekers gehad. 4600 Bezoekers hadden de enquête ingevuld. Voor de website is een animatie gemaakt waarin de stappen naar een duurzaam verwarmd huis op een rij zijn gezet. Deze stappen komen ook in meer uitgewerkte vorm terug in een infographic die ook op de site te vinden is.

De hoge opkomst voor de enquête heeft waarschijnlijk ook te maken met de aantrekkelijke prijzen die de partners ter beschikking hebben gesteld. Onder de inzendingen worden namelijk drie prijzen verloot. Een pakket duurzame maatregelen, een slimme thermostaat en een warmtescan. Voor toekomstige enquêtes is dit iets om mee te nemen.

Wat houdt het project in?

Niet alle gemeenten doen even goed hun best om zonnepanelen in hun gemeente te plaatsen. Om inzichtelijk te maken welke gemeente het goed doet, en welke gemeente wat minder, heeft Natuur & Milieu een ranking uitgebracht waarin voor alle gemeenten staat hoe goed zij het doen. De koplopers waren de gemeenten Amsterdam en Zeewolde.

Op alle Nederlandse daken moeten zonnepanelen komen te liggen. Op alle woonhuizen, maar ook op gymzalen, zwembaden en gemeentehuizen. Het is zaak dat gemeenten hun burgers stimuleren, financieel en door kennisdeling, en zelf ook het goede voorbeeld geven. Om de gemeenten die het goed doen in het zonnetje te zetten heeft Natuur & Milieu deze ranking uitgegeven. In de ranking wordt gekeken naar welke gemeente absoluut gezien in het eerste kwartaal van 2015 de meeste zonnepanelen had en welke gemeente per inwoner de meeste zonnepanelen had. Daarnaast is ook gekeken welke gemeenten de meeste groei in zonnepaneelvermogen, zowel absoluut als per inwoner, tussen 2012 en 2015 hebben doorgemaakt. Ook worden in het rapport de lessen besproken die de achterlopende gemeenten kunnen leren van de koplopers.

Resultaat

Dit rapport is zeer goed opgepikt in de media. Juist ook regionale media hebben hier veel aandacht aan gegeven. Uit dit project blijkt maar weer hoe effectief rankings kunnen zijn om partijen in beweging te krijgen. Mensen zijn benieuwd hoe goed hun gemeente het doet. Uiteindelijk kan dit er ook toe leiden dat burgers hun lokale bestuurders op hun verantwoordelijkheid aanspreekt en zelf ook panelen op zijn dak legt. In een aantal gemeentes zijn er vragen in de Gemeenteraad gesteld naar aanleiding van het rapport.

Wat houdt het project in?

Zeekracht is het platform van Natuur & Milieu voor iedereen die net als ons vindt dat Nederland de kracht van de wind moet gebruiken om duurzame elektriciteit op te wekken op zee. Op zee waait het bijna altijd en staan de molens niemand in de weg. Een ideale plek voor windmolens. Onder andere door onderzoek probeert Zeekracht hier draagvlak voor te realiseren.

Resultaat

Binnen het project Zeekracht is er o.a. onderzoek gedaan naar de invloed op Duits toerisme. Wat blijkt? Duitse toeristen blijven helemaal niet weg als er windmolens komen op zee. Eén op de vijf komt zelfs vaker. Het onderzoek is goed opgepikt door de media. Maar liefst 53 verschillende vermeldingen leverde dit onderzoek op gelijk na het uitkomen.

Naast dit onderzoek heeft Zeekracht in 2015 zich op andere manieren sterk gemaakt voor wind op zee. Een deel hiervan was lobbywerk voor de wet STROOM die de aanstelling van Tennet als netbeheerder op zee zou moeten regelen. Helaas is deze wet met één stem verschil in de eerste kamer weggestemd. Dit wegstemmen had niet te maken met het deel dat gaat over wind op zee, maar ging over de splitsing van Delta en Eneco. Deze twee bedrijven zijn de enige Nederlandse energieleveranciers die nog hun eigen netbeheerder hebben. In de wet STROOM was de splitsing ook opgenomen. Door het wegstemmen van de wet STROOM loopt wind op zee waarschijnlijk een aantal maanden vertraging op.

Wat houdt het project in?

Welke rol kan bos en hout hebben in de groene economie van de toekomst? Met deze vraag houdt Natuur & Milieu zich bezig in het project ‘Wat snijdt hout?’. In de nabije toekomst zullen er steeds minder olie en ander fossiele grondstoffen gebruikt worden in de Nederlandse economie. Voor een gedeelte kijkt men naar biomassa als vervanging, bijvoorbeeld bioplastics en biobrandstof. Echter niet al deze toepassingen zijn een duurzaam alternatief en er is naar alle waarschijnlijkheid onvoldoende duurzaam hout beschikbaar om aan al deze vraag te voldoen.

Resultaat

In dit traject onderzoekt Alterra, onder begeleiding van Natuur & Milieu (samen met Platform Hout en de Vereniging van Bos en Natuureigenaren) in opdracht van het ministerie van Economische zaken de toekomstige vraag en aanbod van hout in de groene economie. . Op basis van dit onderzoek en stakeholderbijeenkomsten (begeleid door IMI) zal uiteindelijk eenActieplan tot stand komen en aan het ministerie van Economische Zaken worden aangeboden. In 2015 is een begin gemaakt van de scenariostudie en zijn de eerste twee stakeholderbijeenkomsten gehouden.

Wat houdt het project in?

Waarom staat eigenlijk niet standaard op je energierekening waar je elektriciteit vandaan komt? Waarom kunnen veel bedrijven niet kiezen om wel gasstroom, maar geen kolenstroom te krijgen? Natuur & Milieu vindt dat ook dit onderdeel van de elektriciteitsmarkt transparant moet zijn en heeft dus in 2015 geprobeerd om dit bij wet vastgelegd te krijgen.
Als de consument inzicht heeft in zijn energierekening kan hij ook een eerlijke keuze maken. In een aantal andere Europese landen is dit al lang verplicht, maar nog niet in Nederland. Hoog tijd dus om hier wat aan te doen en de transitie naar duurzame energie te versnellen.

Resultaat

Samen met de Consumentenbond, Greenpeace, Greenchoice, Zaanse Energie Koöperatie, Pure Energie, Pawex, Eneco, Hivos, de Groene Zaak en Wise heeft Natuur & Milieu in oktober 2015 een brief gestuurd naar de Tweede Kamer. In deze brief wordt de Tweede Kamer opgeroepen om het principe van volledige certificering in de wet STROOM te verankeren en verplichte certificering voor het groene en grijze stroometiket te vragen. Voor groene stroom is certificering namelijk al langer verplicht. In feite is er nu dus ook een ongelijke behandeling van grijze en groene stroom.
Helaas heeft een amendement dat dit bij wet zou regelen het niet gehaald in de Tweede Kamer.. Wel is er een motie aangenomen om verder onderzoek te doen naar full disclosure. Daarnaast is er een brede coalitie gesmeed die zich uitgesproken heeft voor full disclosure.

Wat houdt het project in?

In 2015 organiseerde Natuur & Milieu voor de zesde keer Zon Zoekt Dak: een collectieve inkoopactie voor zonnepanelen. Via Zon Zoekt Dak kunnen consumenten voor een scherpe prijs kwalitatief hoogstaande en duurzaam geproduceerde zonnepanelen aanschaffen.

Resultaat

In 2015 zijn er 2.767 zonnepanelen verkocht. Sinds de eerste editie van Zon Zoekt Dak, in 2010, heeft Natuur & Milieu al ruim 50.000 panelen verkocht. Hiermee hebben we niet alleen consumenten geholpen hun eigen energie op te wekken, maar is er door de collectieve impact van dit aantal ook een forse hoeveelheid CO2 bespaard. Daarnaast hebben onze acties een bijdrage geleverd aan het volwassen worden van de markt voor zonnepanelen, waarin de kwaliteit de afgelopen jaren gestegen, en de prijs gedaald is.

Wat houdt het project in?

Sinds 2014 voert Natuur & Milieu de overkoepelende Slimwonercampagne. Hiermee stimuleren we energiebesparing in huizen en gebouwen, en helpen we consumenten energieverspilling tegen te gaan. Hiervoor bieden we via het platform Slimwoner.nl tips, inspiratie en concrete consumentenaanbiedingen voor maatregelen als spouwmuurisolatie en duurzame warmte.

Resultaat

Vanwege het succes van de collectieve inkoopactie voor spouwmuurisolatie in 2014 (ruim 2.800 mensen maakten gebruik van dit aanbod), is deze actie in 2015 opnieuw beschikbaar gesteld. Daarnaast zijn er op meerdere momenten tijdelijke aanbiedingen met een scherp tarief beschikbaar gesteld, zoals tijdens de Warme Huizendagen.

Wat houdt het project in?

Scoutinggroepen en duurzame energie blijken een uitstekende match. Zonne-energie is veel beter voor het milieu, en voor de scouts is dit een mooie manier om zelf aan de slag te gaan met duurzame energie en fors te besparen op de energierekening. Bij onze eerste Scouting Zonnestrijd, in 2014, konden vijf scoutinggroepen gratis zonnepanelen winnen. In no time meldden zich 250 scoutinggroepen. Iedereen mocht stemmen op zijn favoriet. Maar liefst 57.000 Nederlanders brachten hun stem uit.

In 2015 hebben we voor de Scouts een crowdfunding-actie opgezet en hielpen we hen met inzamelen van geld voor eigen zonnepanelen.

Resultaat

In totaal is er door de deelnemende groepen maar liefst € 18.000 opgehaald. Daarnaast konden de groepen met verschillende challenges extra prijzen winnen. Zo won Scouting Eliboe een originaliteitsprijs van € 400 met hun uitdagende Obstacle Run & Build, en organiseerden we een heus Zonnefeest voor de groep die als eerste hun streefbedrag binnenhaalde: Scouting Oirschot.

Wat houdt het project in?

Met de koepelcampagne Generatie C creëerden we een gezamenlijk gezicht voor bestaande activiteiten voor kinderen en het klimaat in de aanloop naar de Klimaattop in Parijs. Het doel: kinderen activeren op het thema klimaat. Op GeneratieC.nl krijgen zij uitleg over klimaatverandering en vinden ze allerlei tips en activiteiten om mee te werken aan een beter klimaat en leren om goed voor de aarde te zorgen. Naast Natuur & Milieu zijn o.a. ook Groene Voetstappen, het KNMI en de Milieubende met hun activiteiten onderdeel van het platform

Resultaat

Dertigduizend kinderen deden mee met de Kinder Klimaat Top, Groene Voetstappen (waarbij kinderen een week te voet of per fiets naar school gingen), de Milieubende (een theatervoorstelling met workshops in de klas) en Scouting Zonnestrijd (waarbij kinderen zonnepanelen crowdfundden voor hun scoutinglocatie).